2025 ఏప్రిల్ 2న లోక్‌సభలో వక్ఫ్ (సవరణ) బిల్లు 2025 ఆమోదం పొందింది. ఈ బిల్లు వక్ఫ్ చట్టం, 1995ని సవరించే లక్ష్యంతో ప్రవేశపెట్టబడింది. వక్ఫ్ ఆస్తుల నిర్వహణ, పరిపాలనలో సామర్థ్యం పెంచడం, పారదర్శకతను తీసుకురావడం ఈ బిల్లు యొక్క ప్రధాన ఉద్దేశాలుగా కేంద్ర ప్రభుత్వం పేర్కొంది. అయితే, ఈ బిల్లు ప్రవేశపెట్టినప్పటి నుండి వివాదాస్పదంగా మారింది. ప్రతిపక్ష పార్టీలు దీనిని “ముస్లిం వ్యతిరేక” చట్టంగా విమర్శిస్తుండగా, అధికార ఎన్డీఏ పక్షం దీనిని మైనారిటీల సంక్షేమం కోసం తీసుకున్న చర్యగా సమర్థిస్తోంది. ఈ ఆర్టికల్‌లో వక్ఫ్ బిల్లు 2025 యొక్క కీలక అంశాలు, సవరణలు మరియు వివాదాలను వివరిస్తాము.

వక్ఫ్ బిల్లు 2025లోని ప్రధాన సవరణలు
1. వక్ఫ్ బోర్డుల సంఘటనలో మార్పులు:
ఈ బిల్లు ప్రకారం, వక్ఫ్ బోర్డులలో ఇకపై రెండు మంది ముస్లిం కాని సభ్యులు, రెండు మంది ముస్లిం మహిళలు తప్పనిసరిగా ఉండాలి. ఇది బోర్డులలో వైవిధ్యత మరియు స్త్రీ ప్రాతినిధ్యాన్ని పెంచే లక్ష్యంతో చేయబడింది. అయితే, ఈ నిబంధన ముస్లిం సమాజం యొక్క స్వతంత్ర నిర్వహణ హక్కును ఉల్లంఘిస్తుందని విమర్శలు వచ్చాయి.

2. వక్ఫ్ ఆస్తుల నిర్ణయంలో జిల్లా కలెక్టర్ పాత్ర:
గతంలో వక్ఫ్ బోర్డు ఒక ఆస్తిని వక్ఫ్ ఆస్తిగా ప్రకటించే అధికారం కలిగి ఉండగా, ఇప్పుడు ఆ నిర్ణయం జిల్లా కలెక్టర్ చేతుల్లోకి వెళ్లనుంది. ఒక ఆస్తి వక్ఫ్ ఆస్తి కాదా, ప్రభుత్వ ఆస్తి కాదా అని కలెక్టర్ నిర్ధారిస్తారు. ఈ మార్పు వక్ఫ్ బోర్డుల అధికారాన్ని కత్తిరిస్తుందని ప్రతిపక్షం ఆరోపిస్తోంది.

3. సాంకేతికత ఆధారిత నిర్వహణ:
వక్ఫ్ ఆస్తుల రిజిస్ట్రేషన్ కోసం కేంద్రీకృత డిజిటల్ పోర్టల్ ఏర్పాటు చేయాలని బిల్లు ప్రతిపాదిస్తోంది. ఇది పారదర్శకతను పెంచడంతో పాటు, ఆస్తుల దుర్వినియోగాన్ని అరికట్టడానికి ఉద్దేశించబడింది.

4.  వక్ఫ్ బై యూజర్ నిబంధన:
గతంలో ఒక ఆస్తి దీర్ఘకాలం మతపరమైన ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించబడితే, అది వక్ఫ్ ఆస్తిగా గుర్తించబడేది. కొత్త బిల్లు ఈ నిబంధనను భవిష్యత్తులో మాత్రమే వర్తింపజేయాలని, ఇప్పటికే నమోదైన ఆస్తులపై వర్తించకూడదని స్పష్టం చేసింది.

5.  ముస్సల్మాన్ వక్ఫ్ (రద్దు) బిల్లు:
1923లోని ముస్సల్మాన్ వక్ఫ్ చట్టాన్ని రద్దు చేసేందుకు ఈ బిల్లుతో పాటు మరో బిల్లు కూడా ఆమోదం పొందింది.

వివాదాలు, విమర్శలు:
మతపరమైన జోక్యం:
ప్రతిపక్ష నాయకులు ఈ బిల్లును రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 26ని ఉల్లంఘించే చర్యగా భావిస్తున్నారు. ఈ ఆర్టికల్ మత సంస్థలకు వాటి వ్యవహారాలను స్వతంత్రంగా నిర్వహించే హక్కును కల్పిస్తుంది. వక్ఫ్ బోర్డులలో ముస్లిం కాని సభ్యుల చేరిక, కలెక్టర్ అధికారం వంటివి ఈ హక్కును హరిస్తాయని వారు ఆరోపిస్తున్నారు.

రాజకీయ ఉద్దేశాలు:
కాంగ్రెస్, సమాజ్‌వాదీ పార్టీ వంటి ప్రతిపక్ష పార్టీలు ఈ బిల్లు ముస్లిం సమాజాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకుని, ఓటు బ్యాంకు రాజకీయాల కోసం తీసుకొచ్చినదని విమర్శిస్తున్నాయి.

ప్రభుత్వ వాదన:
కేంద్ర హోం మంత్రి అమిత్ షా, మైనారిటీ వ్యవహారాల మంత్రి కిరణ్ రిజిజు ఈ బిల్లు మతపరమైన వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోదని, కేవలం వక్ఫ్ ఆస్తుల నిర్వహణను మెరుగుపరచడమే లక్ష్యమని స్పష్టం చేశారు. “ఇది ముస్లిం సమాజం కోసం తీసుకున్న సానుకూల చర్య” అని వారు పేర్కొన్నారు.

లోక్‌సభలో ఆమోదం:
ఏప్రిల్ 2, 2025న జరిగిన 12 గంటల సుదీర్ఘ చర్చ తర్వాత, ఈ బిల్లు 288 ఓట్లతో ఆమోదం పొందగా, 232 ఓట్లతో వ్యతిరేకించబడింది. ఇప్పుడు ఈ బిల్లు రాజ్యసభలో చర్చకు వెళ్లనుంది.

వక్ఫ్ (సవరణ) బిల్లు 2025 భారతదేశంలో వక్ఫ్ ఆస్తుల నిర్వహణలో కొత్త అధ్యాయాన్ని తెరవనుంది. ఇది పారదర్శకత, సామర్థ్యాన్ని తీసుకురాగలదని అధికార పక్షం భావిస్తుండగా, ప్రతిపక్షం దీనిని మత స్వాతంత్ర్యంపై దాడిగా చూస్తోంది. రాజ్యసభలో ఈ బిల్లు ఆమోదం పొందితే, దాని అమలు మరియు ప్రభావం సమాజంలో ఎలాంటి మార్పులను తీసుకువస్తుందో చూడాలి.